اختلاف بارها به عرضتان رسید که دو قسم[است]:

یک اختلاف قبل‌العلم، که این برکت است؛ برای اینکه تمام تلاش و کوشش برای این است که حق معلوم بشود.

اختلاف قبل‌العلم برکت است؛ دو نفر بحث می‌کنند تا معلوم بشود حق چیست بعد از اینکه معلوم شد، هر دو به آن توافق می‌کنند و می‌شود نعمت.

هم آن اختلاف قبل‌العلم برکت است، هم حدوث علم برکت است، هم وفاق بعدالعلم برکت است.

اما اختلاف بعدالعلم، که فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ عذاب الهی است.

اگر کسی ـ خدای ناکرده ـ این غدّه سرطان را درمان نکند خدا مدتی مهلت می‌دهد بعد این‌گونه از فرستاده‌ها را اعزام می‌کند که بین اینها آن شِقاق را ایجاد کنند.

آن اختلافی که در اثر عصیان الهی پدید آمد، آن دیگر قطعاً عذاب الهی است.

در سوره? مبارکه? «مائده» گذشت که خدای سبحان فرمود ما بین یهودی‌ها اختلاف ایجاد کردیم، ما بین مسیحی‌ها اختلاف ایجاد کردیم.

درباره مسیحی‌ها که یک مقدار نَرم‌ترند اِغراء تعبیر شده، درباره یهودی‌ها که خشن‌ترند القاء تعبیر شده:

درباره یهودی‌ها فرمود أَلْقَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ ما اینها را به جان هم انداختیم.

درباره مسیحی‌ها هم فرمود فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ

اگر ـ خدای ناکرده ـ قهر الهی دامنگیر ملتی بشود خدا بین اینها یا القای عداوت یا اغرای عداوت بکند آن ملت و امت دیگر روی سعادت نمی‌بینند.

لذا می‌گویند مواظب گفتار، مواظب رفتار[باشید]، تا آنجا که ممکن است انسان محتاطانه سخن بگوید، کسی را نرنجاند، آبروی کسی را نبرد.

وقتی ممکن است انسان دوستانه مشکل را حل بکند، خصمانه وارد صحنه نشود، برای همین است.

اگر ـ خدای ناکرده ـ به آن روز رسید هیچ چیزی آن را درمان نمی‌کند.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 21 الی 27/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/2/28

صوت کامل جلسه 

متن کامل جلسه